Cung Diên Thọ nằm trong khu vực cư trú của Hoàng Thái hậu và Thái Hoàng Thái hậu, thuộc Hoàng Thành.
Đây là một trong những hệ thống kiến trúc cung điện lớn nhất còn tồn tại tại cố đô Huế, gồm hơn 10 tòa nhà được sắp xếp trong khuôn viên hình chữ nhật với kích thước khoảng 100m chiều rộng và 150m chiều dài, cao trên đầu người. Hiện tại, chỉ còn một số công trình như Cung Diên Thọ, Điện Thọ Ninh, Tạ Trường Du, Am Phước Thọ và Lầu Tịnh Minh.
Giới thiệu chung
Cung Diên Thọ tọa lạc trong quần thể di tích Cố đô Huế, thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế – miền đất nổi tiếng với hàng loạt di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận. Địa chỉ cụ thể của Cung Diên Thọ là đường Nguyễn Phúc Chu, phường Thủy Xuân, thành phố Huế. Với không gian rộng lớn và khung cảnh thiên nhiên hữu tình, Cung Diên Thọ trở thành một nơi lý tưởng cho những ai yêu thích sự tĩnh lặng và muốn tìm hiểu về lịch sử văn hóa của đất nước.
Cung Diên Thọ là đơn vị kiến trúc quan trọng nhất trong toàn bộ khu vực cung điện, được xây dựng từ năm 1804. Trong suốt thời gian tồn tại, nó đã trải qua nhiều lần đổi tên như Cung Trường Thọ, Cung Từ Thọ, Cung Gia Thọ, và Cung Ninh Thọ. Tên Cung Diên Thọ được sử dụng từ thời Khải Định, hiện tại bên trong vẫn còn treo tấm hoành phi được sơn son thếp vàng với ba chữ “Cung Diên Thọ”.
Tòa nhà Cung Diên Thọ được thiết kế theo hình chữ nhật, có chiều dài 34,7m và chiều rộng 27,5m. Tòa nhà bao gồm bảy gian, hai chái cùng với hai hiên phía trước và sau. Hệ thống vì kèo tiền doanh được làm theo kiểu chồng rường giả thủ với những họa tiết chạm trổ tinh tế và thanh thoát. Bốn gian hai bên được phân chia thành buồng kín để phục vụ cho nơi ở của Hoàng Thái Hậu.
Điện Thọ Ninh nằm cách Cung Diên Thọ khoảng 20m, đây là nơi sinh sống của các bà mẹ thứ của vua. Diện tích của Điện Thọ Ninh chỉ bằng một nửa so với Cung Diên Thọ, kiến trúc đơn giản nhưng thoáng mát và cao ráo. Điện được kết nối với Cung qua hai dãy hành lang bên sân. Trước đây, Điện cũng có cấu trúc giống như Cung nhưng sau khi cải tạo năm 1930, chỉ còn lại ba gian và hai chái.
Tạ Trường Du tọa lạc ở phía Đông của hai tòa nhà trên, là ngôi nhà thủy tạ được xây dựng trên hồ nước hình chữ nhật dài 28m và rộng 20m vào năm 1849. Tạ nằm ở bờ Bắc của hồ, mặt quay về hướng Nam, chiếm khoảng một nửa diện tích hồ. Phía trước tạ có đình Lương Phong, nền lát gạch hoa và vách bằng gỗ với nhiều cửa sổ, mang đến không gian nội thất tinh xảo. Trên nóc có chắp bầu rượu bằng pháp lam. Xung quanh tạ có lan can, với cầu nối ra bờ Nam hồ và hai bên hồ có hòn non bộ với am nhỏ và cầu nối.
Am Phước Thọ đối xứng với Tạ Trường Du, nằm bên kia Cung Diên Thọ và Điện Thọ Ninh. Am này hay còn gọi là Khương Ninh Các, vừa là chùa thờ Phật vừa là am thờ thánh. Tòa nhà có ba gian, hai tầng, quay về hướng Tây. Tầng dưới chỉ đặt một bàn thờ ở giữa, hai bên dành cho các vị sư nữ cư trú. Sân lát gạch Bát Tràng, có bể cạn, đắp giả sơn và trồng cây cảnh, trong khi sân sau có am thờ các vong linh thần thánh.
Tầng trên được thiết kế lộng lẫy với đầy đủ cờ phướn, khám thờ, tranh tượng, bài vị… Gồm năm gian thờ, gian giữa dành cho việc thờ Phật, hai bên thờ Quan Công và các vị thần khác. Phần phía sau có năm gian thờ, ở giữa treo bức hoành phi chạm nổi ba chữ Hán “Phước Thọ Am”, bên dưới là tranh và bài vị của Thiên Y A Na Thánh Mẫu và bàn thờ cho các thần thánh khác. Đặc biệt, nơi đây còn thờ hai tượng Tổ nghề hát bội, điểm đặc sắc so với các di tích thờ phụng khác mà Vua Nguyễn đã xây dựng trong và ngoài Hoàng Thành Huế.
Lầu Tịnh Minh được xây dựng vào năm 1927, trên nền Thông Minh đường (nhà hát) nằm bên trái Cung Diên Thọ. Đây là công trình theo phong cách kiến trúc hiện đại, trang trí nội thất và ngoại thất theo kiểu Tây, dành cho mẹ của vua Bảo Đại.
Các công trình kiến trúc trong khu vực Cung Diên Thọ trước đây được kết nối với nhau bằng hệ thống hành lang có mái che và thông với hành lang Điện Càn Thành, nơi vua sinh hoạt. Hằng ngày, vua đi bộ theo hành lang này để thăm sức khỏe của mẹ. Việc trang trí tại đây chủ yếu…
Địa danh này đều lấy hình ảnh chim phượng hoàng làm chủ đề vì chim phượng hoàng tượng trưng cho phái nữ.
Ngoài ra, từ Cung Diên Thọ, du khách cũng có thể dễ dàng tiếp cận các điểm tham quan của cố đô Huế như Đại Nội, Chùa Thiên Mụ và nhiều ngôi mộ cổ khác. Sự gần gũi giữa các di tích văn hóa khiến cho Cung Diên Thọ trở thành một điểm dừng chân không thể thiếu trong hành trình khám phá đất cố đô.
Những nét đặc trưng nổi bật của Cung Diên Thọ
Cung Diên Thọ được xây dựng vào cuối thế kỷ XIX, không chỉ mang trong mình vẻ đẹp kiến trúc độc đáo mà còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa sâu sắc. Kiến trúc của cung được thiết kế theo phong cách Á – Âu, thể hiện sự giao thoa văn hóa giữa hai nền văn minh.
Các chi tiết trang trí tại Cung Diên Thọ rất tinh tế và cầu kỳ, từ họa tiết gỗ chạm khắc đến gốm sứ trang trí. Điều này không chỉ phản ánh sự tài hoa của các nghệ nhân mà còn là minh chứng cho sự phát triển của nghệ thuật truyền thống Việt Nam vào cuối thế kỷ XIX.
Lịch sử và văn hóa
Khởi đầu từ mong muốn của vua Đồng Khánh, Cung Diên Thọ được xây dựng nhằm phục vụ cho nhu cầu nghỉ dưỡng và tiếp đón khách quý. Sau khi vua Đồng Khánh qua đời, cung điện này lại trở thành nơi nghỉ dưỡng của các vị vua kế tiếp, đặc biệt là vua Thành Thái và vua Duy Tân.
Trong suốt quá trình tồn tại, Cung Diên Thọ đã chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử lớn lao. Từ thời kỳ cuối nhà Nguyễn cho đến kháng chiến chống thực dân Pháp, nơi đây không chỉ đơn thuần là một công trình kiến trúc, mà còn là nơi ghi dấu nhiều bước ngoặt của lịch sử dân tộc.
Giá trị văn hóa và lịch sử đặc trưng
Cung Diên Thọ mang trong mình giá trị văn hóa và lịch sử vô cùng phong phú. Công trình này không chỉ thể hiện sự phát triển của nghệ thuật kiến trúc Việt Nam mà còn phản ánh sự giao thoa văn hóa giữa phương Đông và phương Tây. Các họa tiết trang trí, kiểu dáng kiến trúc tại đây đều mang đậm dấu ấn văn hóa Việt, đồng thời cũng chịu ảnh hưởng từ các yếu tố phương Tây.
Bên cạnh đó, Cung Diên Thọ cũng là nơi lưu giữ và bảo tồn những nét đẹp của văn hóa nghệ thuật truyền thống Việt Nam, từ nghệ thuật điêu khắc đến trang trí gốm sứ. Những giá trị này góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa của dân tộc, lưu lại những dấu ấn không thể phai mờ trong tâm trí mỗi người.
Các lễ hội và phong tục tập quán địa phương
Tại Cung Diên Thọ, thường diễn ra các hoạt động văn hóa nghệ thuật và lễ hội truyền thống, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Các lễ hội không chỉ nhằm mục đích tưởng nhớ các vua triều Nguyễn mà còn là dịp để người dân địa phương gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc của quê hương.
Điển hình như lễ hội cầu nguyện mùa màng bội thu, hay các hoạt động văn hóa dân gian như múa lân, hát bài chòi. Những hoạt động này không chỉ giúp người dân gắn kết với nhau mà còn tạo ra không khí vui tươi, đoàn kết, thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng.
Phương tiện di chuyển
Việc di chuyển đến Cung Diên Thọ cũng rất thuận lợi. Du khách có thể lựa chọn nhiều phương tiện khác nhau như taxi, xe máy thuê hoặc xe đạp để khám phá khu vực xung quanh. Đặc biệt, nếu bạn thích vận động, việc đạp xe quanh khu vực Cung Diên Thọ và các di tích lân cận sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm thú vị và đáng nhớ.
Cá nhân tôi cảm thấy Cung Diên Thọ là một điểm đến không thể bỏ qua khi đến Huế. Vẻ đẹp kiến trúc hòa quyện với không gian thiên nhiên yên bình khiến nơi đây trở thành một địa điểm lý tưởng để thư giãn và trải nghiệm văn hóa. Những hoạt động văn hóa diễn ra tại đây thật sự hấp dẫn và đa dạng, giúp tôi có cái nhìn sâu sắc hơn về văn hóa Việt Nam.
Nếu bạn có dự định đến Cung Diên Thọ, hãy lên kế hoạch trước để có thể khám phá mọi ngóc ngách của cung điện này. Đừng quên mang theo máy ảnh để ghi lại những khoảnh khắc đẹp tại đây. Hãy thử tham gia vào các hoạt động văn hóa và lễ hội để trải nghiệm sâu sắc về văn hóa và lịch sử của nơi này.
Cung Diên Thọ không chỉ là một kiệt tác kiến trúc mà còn là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa và lịch sử của Huế nói riêng. Nơi đây là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa, sự sáng tạo của người Việt, và một phần lịch sử hào hùng của đất nước. Việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị của Cung Diên Thọ là trách nhiệm của mỗi người dân Việt Nam, nhằm bảo tồn và phát huy những tinh hoa văn hóa của dân tộc cho các thế hệ mai sau.
Comment (0)